نهی از سب و لعن صحابه

ﺯ ﺍﺻﻮﻝ ﺍﻫﻞ ﺳﻨﺖ ﻭ ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺍﯾﻦ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﻠﺐ ﻭ ﺯﺑﺎﻧﺸﺎﻥ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺍﺻﺤﺎﺏ ﺭﺳﻮﻝ ﺍﻟﻠﻪ -ﺻﻠﯽ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ ﻭﺳﻠﻢ- ﺳﺎﻟﻢ ﺑﺎﺷﺪ، ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺍﻫﻞ ﺳﻨﺖ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﺻﻔﺖ ﺗﻮﺻﯿﻒ ﮐﺮﺩﻩ ﻭ ﻣﯽ ‌ﻓﺮﻣﺎﯾﺪ: ﴿ﻭَﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﺟَﺎﺀُﻭﺍ ﻣِﻦْ ﺑَﻌْﺪِﻫِﻢْ ﻳَﻘُﻮﻟُﻮﻥَ ﺭَﺑَّﻨَﺎ ﺍﻏْﻔِﺮْ ﻟَﻨَﺎ ﻭَِﻹِﺧْﻮَﺍﻧِﻨَﺎ ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﺳَﺒَﻘُﻮﻧَﺎ ﺑِﺎِﻷِﻳﻤَﺎﻥِ ﻭَﻻ ﺗَﺠْﻌَﻞْ ﻓِﻲ ﻗُﻠُﻮﺑِﻨَﺎ ﻏِﻼً ﻟِﻠَّﺬِﻳﻦَ ﺁﻣَﻨُﻮﺍ ﺭَﺑَّﻨَﺎ ﺇِﻧَّﻚَ ﺭَﺅُﻭﻑٌ ﺭَﺣِﻴﻢٌ﴾. )ﺍﻟﺤﺸﺮ۱۰:( »ﻭ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺁﻧﺎﻥ ]ﻣﻬﺎﺟﺮﯾﻦ ﻭ ﺍﻧﺼﺎﺭ[ ﺁﻣﺪﻧﺪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ: ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺍ! ﮔﻨﺎﻫﺎﻥ ﻣﺎ ﻭ ﺑﺮﺍﺩﺭﺍﻥ ﻣﺎ ﺭﺍ ﺑﺒﺨﺶ، ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺍﯾﻤﺎﻥ ﺷﺎﻥ ﺍﺯ ﻣﺎ ﭘﯿﺸﯽ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ، ﻭ ﺩﺭ ﻗﻠﺐ ﻫﺎﯼ ﻣﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺍﯾﻤﺎﻥ ﺁﻭﺭﺩﻧﺪ ﮐﯿﻨﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﺪﻩ، ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺍ! ﺗﻮ ﺭﺅﻭﻑ ﻭ ﺭﺣﯿﻤﯽ«. ﺍﻫﻞ ﺳﻨﺖ ﺑﻪ ﺩﺳﺘﻮﺭﺍﺕ ﺭﺳﻮﻝ ﺍﻟﻠﻪ -ﺻﻠﯽ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ ﻭﺳﻠﻢ- ﺟﺎﻣﻪﯼ ﻋﻤﻞ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪﻩ ﻭ ﺳﻔﺎﺭﺷﺎﺕ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺩﺭﺑﺎﺭﺓ ﺍﺻﺤﺎﺑﺸﺎﻥ ﺭﻋﺎﯾﺖ ﻣﯽ ‌ﮐﻨﻨﺪ. ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺳﻔﺎﺭﺷﺎﺕ ﺣﺪﯾﺚ ﺯﯾﺮ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮﺩﻧﺪ: »ﻻ ﺗﺴﺒﻮﺍ ﺃﺻﺤﺎﺑﻲ ﻓﻮﺍﻟﺬﯼ ﻧﻔﺴﯽ ﺑﻴﺪﻩ ﻟﻮ ﺍﻧﻔﻖ ﺍﺣﺪﮐﻢ ﻣﺜﻞ ﺟﺒﻞ ﺍﺣﺪ ﺫﻫﺒﺎً ﻣﺎ ﺑﻠﻎ ﻣﺪ ﺍﺣﺪﻫﻢ ﻭ ﻻ ﻧﺼﻴﻔﻪ«[۱]. »ﺍﺻﺤﺎﺑﻢ ﺭﺍ ﺩﺷﻨﺎﻡ ﻧﺪﻫﯿﺪ! ﻗﺴﻢ ﺑﻪ ﺫﺍﺗﯽ ﮐﻪ ﺟﺎﻧﻢ ﺩﺭ ﺩﺳﺖ ﺍﻭﺳﺖ ﺍﮔﺮ ﻫﺮ ﯾﮏ ﺍﺯ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﺍﻧﺪﺍﺯﺓ ﮐﻮﻩ ﺍﺣﺪ، ﻃﻼ ﺻﺪﻗﻪ ﺑﺪﻫﺪ، ﺑﻪ ﺍﻧﺪﺍﺯﺓ ﯾﮏ ﯾﺎ ﻧﺼﻒ ﻣﺸﺖ ﺻﺪﻗﻪﯼ ﺁﻧﺎﻥ ﻧﻤﯽ ﺭﺳﺪ«. ﺍﻫﻞ ﺳﻨﺖ ﺍﺯ ﺧﻮﺍﺭﺝ ﻭ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺍﺻﺤﺎﺏ ﺭﺳﻮﻝ ﺍﻟﻠﻪ ﺭﺍ ﺩﺷﻨﺎﻡ ﺩﺍﺩﻩ ﻭ ﺑﻐﺾ ﺁﻧﺎﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺩﻝ ﺩﺍﺭﻧﺪ، ﻭ ﻓﻀﺎﯾﻞﺷﺎﻥ ﺭﺍ ﺍﻧﮑﺎﺭ ﻣﯽ ‌ﮐﻨﻨﺪ ﻭ ﺍﮐﺜﺮﺷﺎﻥ ﺭﺍ ﮐﺎﻓﺮ ﻣﯽ ﺩﺍﻧﻨﺪ ﺑﺮﯼ ﻭ ﺑﯿﺰﺍﺭﻧﺪ. ﺍﻫﻞ ﺳﻨﺖ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﺍﺻﺤﺎﺏ ﺭﺳﻮﻝ ﺍﻟﻠﻪ - ﺻﻠﯽ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ ﻭﺳﻠﻢ- ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺍﻣﺖ ﻣﯽ ‌ﺑﺎﺷﻨﺪ، ﻭ ﻓﻀﺎﯾﻠﯽ ﺭﺍ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻗﺮﺁﻥ ﯾﺎ ﺳﻨﺖ ﺻﺤﯿﺢ ﺑﺮﺍﯼ ﺻﺤﺎﺑﻪ ﺫﮐﺮ ﺷﺪﻩ، ﺑﺎﻭﺭ ﺩﺍﺭﻧﺪ. ﻫﻤﺎﻧﻄﻮﺭ ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ -ﺻﻠﯽ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ ﻭﺳﻠﻢ- ﻣﯽ ‌ﻓﺮﻣﺎﯾﺪ: »ﺧﻴﺮﮐﻢ ﻗﺮﻧﻲ«[۲]. »ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺷﻤﺎ ]ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ[ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻗﺮﻥ ﻣﻦ ﺯﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ«. ﻭﻗﺘﯽ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ -ﺻﻠﯽ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ ﻭﺳﻠﻢ- ﺍﻓﺘﺮﺍﻕ ﺍﻣﺖ ﺑﻪ ﻫﻔﺘﺎﺩ ﻭ ﺳﻪ ﻓﺮﻗﻪ ﺭﺍ ﺫﮐﺮ ﮐﺮﺩ ﻭ ﻓﺮﻣﻮﺩ ﻫﻤﻪ ﺩﺭ ﺁﺗﺶ ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﻣﮕﺮ ﯾﮏ ﮔﺮﻭﻩ، ﺍﺻﺤﺎﺏ ﺩﺭﺑﺎﺭﺓ ﺁﻥ ﮔﺮﻭﻩ ﺳﻮﺍﻝ ﮐﺮﺩﻧﺪ، ﻓﺮﻣﻮﺩ: »ﻫﻢ ﻣﻦ ﮐﺎﻥ ﻋﻠﯽ ﻣﺜﻞ ﻣﺎ ﺃﻧﺎ ﺍﻟﻴﻮﻡ ﻭﺃﺻﺤﺎﺑﻲ«[۳]. »ﺁﻧﺎﻥ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺭﻭﺷﯽ ﮐﻪ ﻣﻦ ﻭ ﺍﺻﺤﺎﺑﻢ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻫﺴﺘﯿﻢ ﺑﺎﺷﻨﺪ«. ﺍﺑﻮ ﺯﺭﻋﻪ ﮐﻪ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮﯾﻦ ﺍﺳﺘﺎﺩ ﺍﻣﺎﻡ ﻣﺴﻠﻢ ﺍﺳﺖ، ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ: »ﻫﺮ ﮐﻪ ﺭﺍ ﺩﯾﺪﯼ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺻﺤﺎﺑﻪﺍﯼ ﻋﯿﺐ ﺟﻮﯾﯽ ﻣﯽ ‌ﮐﻨﺪ ﺑﺪﺍﻥ ﮐﻪ ﺯﻧﺪﯾﻖ ﺍﺳﺖ، ﺯﯾﺮﺍ ﻗﺮﺁﻥ، ﺭﺳﻮﻝ ﻭ ﺁﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﺭﺳﻮﻝ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺣﻖ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﺻﺤﺎﺏ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﮐﻪ ﺍﯾﻨﻬﺎ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﺎ ﺭﺳﺎﻧﺪﻧﺪ، ﻟﺬﺍ ﻫﺮ ﮐﺲ ﺍﺯ ﺷﺄﻥ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﮑﺎﻫﺪ ﻫﺪﻓﺶ ﺑﺎﻃﻞ ﮐﺮﺩﻥ ﻗﺮﺁﻥ ﻭ ﺳﻨﺖ ﺍﺳﺖ، ﭼﻨﯿﻦ ﻓﺮﺩﯼ ﺑﻪ ﮐﺴﺮ ﺷﺄﻥ ﺳﺰﺍﻭﺍﺭﺗﺮ ﻭ ﺷﺎﯾﺴﺘﻪﺗﺮ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﮑﻢ ﺯﻧﺪﯾﻖ ﻭ ﮔﻤﺮﺍﻩ ﺑﻮﺩﻥ ﺑﻪ ﺍﻭ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﻮﺩ«. ﻋﻼﻣﻪ ﺍﺑﻦ ﺣﻤﺪﺍﻥ ﺩﺭ »ﻧﻬﺎﯾﺔ ﺍﻟﻤﺒﺘﺪﺋﯿﻦ« ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ: »ﻫﺮ ﮐﺲ ﺑﻪ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﺍﺻﺤﺎﺏ ﺩﺷﻨﺎﻡ ﺩﻫﺪ ﻭ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺍﯾﻦ ﺩﺷﻨﺎﻡ ﺩﺍﺩﻥ، ﺣﻼﻝ ﺍﺳﺖ، ﮐﺎﻓﺮ ﺍﺳﺖ، ﻭ ﺍﮔﺮ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺣﻼﻝ ﻧﺪﺍﻧﺪ ﻓﺎﺳﻖ ﺍﺳﺖ«، ﻭ ﻧﻈﺮﯾﻪﯼ ﺩﯾﮕﺮ ﺍﻭ ﺍﯾﻦ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ: »ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﻄﻠﻖ ﮐﺎﻓﺮ ﺍﺳﺖ، ﻭ ﻫﺮ ﮐﺲ ﺁﻧﺎﻥ ﺭﺍ ﻓﺎﺳﻖ ﯾﺎ ﮐﺎﻓﺮ ﺑﺪﺍﻧﺪ ﯾﺎ ﻃﻌﻨﻪ ﺑﻪ ﺩﯾﻨﺸﺎﻥ ﺑﺰﻧﺪ، ﮐﺎﻓﺮ ﺍﺳﺖ«[۴]. -۲ ﭘﺮﻫﯿﺰ ﺍﺯ ﺩﺷﻨﺎﻡ ﻭ ﺑﺪ ﮔﻔﺘﻦ ﺑﻪ ﺍﺋﻤﻪﯼ ﺭﺍﺳﺘﯿﻦ ﻭ ﻋﻠﻤﺎﯼ ﺍﻣﺖ: ﭘﺲ ﺍﺯ ﻣﻘﺎﻡ ﻭ ﻓﻀﯿﻠﺖ ﺻﺤﺎﺑﻪ، ﻣﻨﺰﻟﺖ ﻭ ﻣﻘﺎﻡ ﺍﺋﻤﻪﯼ ﺭﺍﺳﺘﯿﻦ ﻭ ﭘﯿﺸﻮﺍﯾﺎﻥ ﺩﯾﻨﯽ ﺍﺯ ﺗﺎﺑﻌﯿﻦ ﻭ ﭘﯿﺮﻭﺍﻥ ﺁﻧﺎﻥ ﺩﺭ ﻗﺮﻭﻥ ﻣﻔﻀﻠﻪ ﻭ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺍﺩﺍﻣﻪ ‌ﺩﻫﻨﺪﮔﺎﻥ ﺭﺍﻩ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﻮﺩﻩ ‌ﺍﻧﺪ ﺟﺎﯾﮕﺎﻩ ﻭﯾﮋﻩﺍﯼ ﺩﺍﺭﺩ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎﻝ ﻣﯽ ‌ﻓﺮﻣﺎﯾﺪ: ﴿ﻭَﺍﻟﺴَّﺎﺑِﻘُﻮﻥَ ﺍﻷَﻭَّﻟُﻮﻥَ ﻣِﻦَ ﺍﻟْﻤُﻬَﺎﺟِﺮِﻳﻦَ ﻭَﺍﻷَﻧْﺼَﺎﺭِ ﻭَﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﺍﺗَّﺒَﻌُﻮﻫُﻢْ ﺑِﺈِﺣْﺴَﺎﻥٍ ﺭَﺿِﻲَ ﺍﻟﻠَّﻪُ ﻋَﻨْﻬُﻢْ ﻭَﺭَﺿُﻮﺍ ﻋَﻨْﻪُ﴾. )ﺗﻮﺑﻪ۱۰۰ /( »ﻭ ﺳﺎﺑﻘﯿﻦ ﺍﻭﻟﯿﻦ ﺍﺯ ﻣﻬﺎﺟﺮﯾﻦ ﻭ ﺍﻧﺼﺎﺭ ﻭ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺷﯿﻮﻩ ﺍﺯ ﺁﻧﺎﻥ ﭘﯿﺮﻭﯼ ﮐﺮﺩﻧﺪ، ﺧﺪﺍ ﺍﺯ ﺁﻧﺎﻥ ﺭﺍﺿﯽ ﻭ ﺁﻧﺎﻥ ﻫﻢ ﺍﺯ ﺧﺪﺍ ﺭﺍﺿﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ«. ﻟﺬﺍ ﻋﯿﺐ ﺟﻮﯾﯽ ﻭ ﺩﺷﻨﺎﻡ ﺩﺍﺩﻥ ﺁﻧﻬﺎ ﺣﺮﺍﻡ ﺍﺳﺖ. ﭼﻮﻥ ﺁﻧﺎﻥ ﭘﯿﺸﻮﺍﯾﺎﻥ ﻫﺪﺍﯾﺖ ﺍﻧﺪ. ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻣﯽ ‌ﻓﺮﻣﺎﯾﺪ: ﴿ﻭَﻣَﻦْ ﻳُﺸَﺎﻗِﻖِ ﺍﻟﺮَّﺳُﻮﻝَ ﻣِﻦْ ﺑَﻌْﺪِ ﻣَﺎ ﺗَﺒَﻴَّﻦَ ﻟَﻪُ ﺍﻟْﻬُﺪَﻯ ﻭَﻳَﺘَّﺒِﻊْ ﻏَﻴْﺮَ ﺳَﺒِﻴﻞِ ﺍﻟْﻤُﺆْﻣِﻨِﻴﻦَ ﻧُﻮَﻟِّﻪِ ﻣَﺎ ﺗَﻮَﻟَّﻰ ﻭَﻧُﺼْﻠِﻪِ ﺟَﻬَﻨَّﻢَ ﻭَﺳَﺎﺀَﺕْ ﻣَﺼِﻴﺮﺍً﴾. )ﻧﺴﺎﺀ ۱۱۵ /( »ﻭ ﻫﺮ ﮐﺲ ﮐﻪ ﺑﺎ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺁﻧﮑﻪ ﻫﺪﺍﯾﺖ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻭ ﺭﻭﺷﻦ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﮐﻨﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﻏﯿﺮ ﻣﻮﻣﻨﺎﻥ ﭘﯿﺮﻭﯼ ﮐﻨﺪ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﺟﻬﺘﯽ ﮐﻪ ﺩﻭﺳﺖ ﺩﺍﺭﺩ، ﺭﻫﻨﻤﻮﺩ ﻣﯽ ﮔﺮﺩﺍﻧﯿﻢ ﻭ ﻭﺍﺭﺩ ﺟﻬﻨﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ ﻭ ﺟﻬﻨﻢ ﭼﻪ ﺑﺪ ﺟﺎﯾﮕﺎﻫﯽ ﺍﺳﺖ«. ﺍﺑﻦ ﺍﺑﯽ ﺍﻟﻌﺰ ﺩﺭ ﺷﺮﺡ ﻋﻘﯿﺪﺓ ﻃﺤﺎﻭﯾﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ: »ﻫﻤﺎﻥ ﻃﻮﺭ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻗﺮﺁﻥ ﺁﻣﺪﻩ: ﺑﺮ ﻫﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎﻥ ﻭﺍﺟﺐ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻣﺤﺒﺖ ﺧﺪﺍ ﻭ ﺭﺳﻮﻟﺶ، ﻣﺤﺒﺖ ﻣﻮﻣﻨﯿﻦ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺩﻝ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﻮﯾﮋﻩ ﺁﻧﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻭﺍﺭﺛﺎﻥ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮﺍﻧﻨﺪ، ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺁﻧﺎﻥ ﺭﺍ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺳﺘﺎﺭﮔﺎﻧﯽ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺗﺎﺭﯾﮑﯽ ﻫﺎﯼ ﺧﺸﮑﯽ ﻭ ﺩﺭﯾﺎ ﺭﻭﺷﻨﮕﺮ ﺭﺍﻩ ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﺑﺮ ﻫﺪﺍﯾﺖ ﻭ ﺩﺭﺍﯾﺖ ﺁﻧﺎﻥ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻧﻈﺮ ﺩﺍﺭﻧﺪ، ﺁﻧﺎﻥ ﺟﺎﻧﺸﯿﻨﺎﻥ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺩﺭ ﺍﻣﺖ ﻭ ﺍﺣﯿﺎﮐﻨﻨﺪﮔﺎﻥ ﺳﻨﺖ ﻫﺎﯼ ﻣﺘﺮﻭﮐﺔ ﺍﻭ ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﺑﻮﺳﯿﻠﻪﯼ ﺗﻼﺵ ﺁﻧﺎﻥ ﻗﺮﺁﻥ ﭘﺎﺑﺮﺟﺎ ﻣﺎﻧﺪﻩ، ﻭ ﺁﻭﺍﺯﻩﯼ ﺁﻧﺎﻥ ﻫﻢ ﺑﻮﺳﯿﻠﻪ ﻗﺮﺁﻥ ﻣﺎﻧﺪﮔﺎﺭ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ، ﻭ ﺑﻮﺳﯿﻠﻪﯼ ﺁﻧﺎﻥ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﻭ ﺁﻧﺎﻥ ﻫﻢ ﺑﻪ ﻗﺮﺁﻥ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻪ ‌ﺍﻧﺪ، ﻫﻤﺔ ﺁﻧﻬﺎ ﻗﺎﻃﻌﺎﻧﻪ ﺑﺮ ﻭﺟﻮﺏ ﭘﯿﺮﻭﯼ ﺍﺯ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ -ﺻﻠﯽ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ ﻭﺳﻠﻢ- ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻧﻈﺮ ﺩﺍﺷﺘﻪ ‌ﺍﻧﺪ، ﺑﺎ ﺍﯾﻦ ﺣﺎﻝ ﻫﻢ ﺍﮔﺮ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﺮﺧﻼﻑ ﺣﺪﯾﺚ ﺻﺤﯿﺢ ﻓﺘﻮﺍﯾﯽ ﺩﺍﺩﻩ ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﺮ ﺍﻭ ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﺪﻥ ﺣﻖ، ﻗﻮﻝ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺗﺮﮎ ﻭ ﺑﻪ ﺣﺪﯾﺚ ﺻﺤﯿﺢ ﻋﻤﻞ ﮐﻨﺪ«. ﻋﺬﺭﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪﻩ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﺍﺋﻤﻪ ﺑﻪ ﺣﺪﯾﺜﯽ ﺻﺤﯿﺢ ﻋﻤﻞ ﻧﮑﺮﺩﻩ، ﺳﻪ ﻗﺴﻢ ﺍﺳﺖ: -۱ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ -ﺻﻠﯽ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ ﻭﺳﻠﻢ- ﺁﻥ ﺭﺍ ﻧﮕﻔﺘﻪ ﺍﺳﺖ. -۲ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻫﻤﺎﻥ ﺑﻮﺩﻩ ﮐﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ. -۳ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺁﻥ ﺣﮑﻢ ﻣﻨﺴﻮﺥ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺪﺍﻧﯿﻢ ﮐﻪ ﺍﺋﻤﻪ ﻭ ﻋﻠﻤﺎ ﺑﺮ ﻣﺎ ﺑﺮﺗﺮﯼ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﺑﺎ ﭘﯿﺸﯽ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺍﺯ ﻣﺎ ﺗﺒﻠﯿﻎ ﺩﯾﻦ ﻭ ﺗﻮﺿﯿﺢ ﻭ ﺣﻞ ﻣﺸﮑﻼﺗﯽ ﮐﻪ ﻣﻌﻨﺎﯼ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻧﻤﯽ ‌ﺩﺍﻧﯿﻢ، ﺑﺮ ﻣﺎ ﻣﻨﺖ ﻧﻬﺎﺩﻩ ﺍﻧﺪ. ﭘﺲ )ﺭﺽ( ﴿ﺭَﺑَّﻨَﺎ ﺍﻏْﻔِﺮْ ﻟَﻨَﺎ ﻭَﻹِﺧْﻮَﺍﻧِﻨَﺎ ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﺳَﺒَﻘُﻮﻧَﺎ ﺑِﺎﻷِﻳﻤَﺎﻥِ ﻭَﻻ ﺗَﺠْﻌَﻞْ ﻓِﻲ ﻗُﻠُﻮﺑِﻨَﺎ ﻏِﻼً ﻟِﻠَّﺬِﻳﻦَ ﺁﻣَﻨُﻮﺍ ﺭَﺑَّﻨَﺎ ﺇِﻧَّﻚَ ﺭَﺅُﻭﻑٌ ﺭَﺣِﻴﻢٌ﴾. )ﺣﺸﺮ ۱۰ /( ﻟﺬﺍ ﺍﯾﺮﺍﺩ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﻋﻠﻤﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺍﺷﺘﺒﺎﻫﺎﺕ ﺍﺟﺘﻬﺎﺩﯼ، ﺭﺍﻩ ﻭ ﺭﻭﺵ ﻣﺒﺘﺪﻋﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﺯ ﻧﻘﺸﻪ ‌ﻫﺎﯾﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺷﻤﻨﺎﻥ ﺍﺳﻼﻡ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﯾﺠﺎﺩ ﺷﮏ ﻭ ﺷﺒﻬﻪ ﺑﻪ ﺍﺳﻼﻡ ﻭ ﺩﺷﻤﻨﯽ ﺑﯿﻦ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﮐﺮﺩﻩ ‌ﺍﻧﺪ ﺗﺎ ﺧﻠﻒ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺳﻠﻒ ﺟﺪﺍ ﮐﻨﻨﺪ، ﻭ ﺑﯿﻦ ﺟﻮﺍﻧﺎﻥ ﻭ ﻋﻠﻤﺎ ﺍﺧﺘﻼﻑ ﺑﯿﺎﻧﺪﺍﺯﻧﺪ، ﺍﯾﻦ ﻭﺿﻌﯿﺘﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻫﻢ ﺍﮐﻨﻮﻥ ﺑﻪ ﺁﻥ ﻣﺒﺘﻼ ﻫﺴﺘﯿﻢ، ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﯾﻦ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺩﺳﺘﻪ ﺍﺯ ﻃﻼﺏ ﻭ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﯾﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﻘﺎﻡ ﻓﻘﻬﺎ ﻭ ﻓﻘﻪ ﺍﺳﻼﻣﯽ ﺭﺍ ﺳﺒﮏ ﺷﻤﺮﺩﻩ ﻭ ﺍﺯ ﺧﻮﺍﻧﺪﻥ ﻭ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﻥ ﺣﻖ ﺩﻭﺭﯼ ﻣﯽ ‌ﮐﻨﻨﺪ، ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﯾﻦ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﻣﻬﻢ ﺭﺍ ﺑﻪ ﯾﺎﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺑﺮﺍﯼ ﻓﻘﻪ ﺍﺳﻼﻣﯽ ﺍﺭﺯﺵ ﺷﺎﯾﺴﺘﻪﺍﯼ ﻗﺎﯾﻞ ﺷﻮﻧﺪ، ﻭ ﺑﻪ ﻋﻠﻤﺎﯾﺸﺎﻥ ﺍﺣﺘﺮﺍﻡ ﺑﮕﺬﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﻓﺮﯾﺐ ﺗﺒﻠﯿﻐﺎﺕ ﮔﻤﺮﺍﻩ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﻭ ﻣﻐﺮﺿﺎﻧﻪ ﺭﺍ ﻧﺨﻮﺭﻧﺪ. ﻭ ﺑﺪﺍﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﻮﻓﯿﻖ ﺩﻫﻨﺪﻩ ﻓﻘﻂ ﺧﺪﺍﯼ ﻣﺘﻌﺎﻝ ﺍﺳﺖ. õ õ õ [۱]- ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ. [۲]- ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ. [۳]- ﺍﻣﺎﻡ ﺍﺣﻤﺪ ﻭ ﺳﺎﯾﺮ ﺍﺋﻤﻪ. [۴]- ﺷﺮﺡ ﻋﻘﯿﺪﻩ ﺍﻟﺴﻔﺎﺭﯾﻨﯽ )۲/۳۸۸۳۸۹-( .